Wednesday, October 17, 2007

انواع بیماری



بیماری لکه چشمی گندم

این بیماری معمولا در مناطق سرد مرطوب در گندم پائیزه دیده ظاهرا"
می شود.علاوه بر گندم،جو، چاودارو برخی از گیاهان گرامینه به این
بیماری مبتلا می شوند.

عامل بیماری: Pseudocercosporella harpotrichoides

علایم بیماری:

بارزترین علایم بیماری ایجاد لکه های چشمی شکل در فاصله میان
گره ها در قسمت پائین ساقه می باشد. لکه ها به رنگ کاهی بوده،
حاشیه آنها به رنگ قهوه ای تیره یا سبز مایل به قهوه ای است.لکه ها
به سرعت به غلاف برگهای نزدیک به خاک انتشار می یابند و سبب
شکستگی و ورس ساقه ها از ناحیه طوقه می گردند.ریشه از حمله
مصون می ماند.
بیماری خوشه صمغی گندم
بیماری خوشه صمغی گندم

بیماری باکتریایی خوشه صمغی گندم در سال 1915از امریکا گزارش
گردید.این بیماری اولین بار د ر ایران در سال 1335توسط شریف از
مراغه جمع آوری و تشخیص داده شد. از میزان خسارت این بیماری
در ایران تاکنون اطلاع دقیقی در دست نیست.

عامل بیماری:Rathayibacter tritici

علایم بیماری:

بارزترین علایم این بیماری وجود صمغ زرد در خوشه های آلوده
است.در خوشه های آلوده گلوم و گلومل و دانه پر از صمغ شده،به
غلاف خوشه می چسبند.درنتیجه خوشه کوچک باقی می ماند.گاهی
در اثر چسبندگی،خوشه از غلاف خود خارج نمی شود. رشد ممتد
گیاه و عدم خروج خوشه از غلاف سبب پیچیدگی دم خوشه می شود
و بوته ضعیف و کوچک باقی می ماند.روی برگهای نزدیک خوشه
گاهی نوار طولی بیرنگی که روی آن صمغ وجود ظاهر می شود.
صمغها ابتدا لزج و چسبنده هستند و سپس خشک و شکننده می گردند.

مبارزه :

این بیماری توسط نماتود گال دانه منتقل می شود و خود به تنهایی
بیماریزا نمی باشد برای کنترل نماتود توصیه می شود بذر را قبل از
کاشتن با عمل بوجاری و یا با استفاده از اب نمک بیست در صد از
گال نماتود جدا نموده و بذر سالم را کاشت. همچنین رعایت تناوب
زراعی به مدت یک سال سبب از بین رفتن ناقل و کنترل این
بیماری می گردد.

بیماری پوسیدگی غلاف برگ و ریشه گندم
بیماری پوسیدگی غلاف برگ و ریشه گندم

این بیماری معمولا در گندم پائیزه که بطور متوالی بدون تناوب زراعی
در زمین کشت می شود از شدت بالایی بر خوردار است.توسعه این بیماری
در مناطق سرد در خاکهای رسی خشک بیشتر است.

عامل بیماری:Rhizoctionia solani

علایم بیماری:

علایم اولیه بیماری به صورت لکه های در قاعده غلاف برگهای نزدیک
به سطح خاک ظاهر می شود.لکه های شبیه به لکه چشمی می باشند .حاشیه
این لکه ها به رنگ قهوه ای تیره و متن آنها کاهی رنگ است.در سطح لکه ها
میسلیوم قارچ رشد می کند که به آسانی می توان آنها را جدا نمود .در این
بیماری بر خلاف لکه چشمی پوسیدگی به ریشه ها انتقال می یابد و سبب
قهوه ای شدن رنگ و کاهش تعداد ریشه ها می گردد.

مبارزه:

با توجه به کم اهمیت بودن این بیماری مبارزه شیمیایی توصیه نمی شود.
در صورت لزوم می توان شناسایی و کاشت ارقام مقاوم را توصیه نمود.
بیماری پا خوره یا سیاه شدن ریشه گندم
بیماری پا خوره یا سیاه شدن ریشه گندم
take – all disease

یکی از مهمترین بیماری های گندم در مزراع استان مرکزی
است.

عامل بیماری :Gaeumannomyces graminis


علایم بیماری:

روی ریشه و طوقه بوته های بیمار پوسیدگی خشک به رنگ
قهوه ای مایل به سیاه ایجاد می شود. گیاه آلوده کوتاه مانده و
تعداد پنجه ها کاهش می یابد. غلاف خارجی برگها معمولا مورد
حمله قرار می گیرد ولی چنانچه شرایط مساعد باشد ساقه نیز آلوده
می شود. آلودگی غالبا در طوقه و ناحیه گره اولیه ظاهر می گردد.
ریشه ها گاهی از بین رفته و مجددا ریشه های جدید تو لید می گردند.
بو ته های بیمار خو شه های سفید و پوک تولید می کنند. شدت این
بیماری در خاکهای قلیای بیشتر است.

مبارزه:

برقراری تناوب زراعی یکساله با گیاهان غیر میزبان، شخم و مدفون
نمودن بقایای گیاهی آلوده بعد از برداشت در مبارزه علیه عامل بیماری
موثرند.

بیماری ارگوت یا ناخنک غلات
بیماری ارگوت یا ناخنک غلات

ارگوت در مزرعه به خاطر علایم واثرهای بارز آن جلب توجه
می کند.میزبان اصلی ارگوت،چاودار است و معمولا آلودگی در
گندم کمتر از چاودار دیده می شود.

Claviceps purpurea عامل بیماری:

علایم بیماری :

بارزترین علایم ارگوت وجود اسکلرت شاخی یا موزی شکل
به رنگ قرمز ارغوانی است که به جای یک یا چند دانه در
خوشه تشکیل می شود.اندازه اسکرت ها معمولا 10برابر بذر
طبیعی می باشد.قبل از تشکیل اسکلرت ، در زمان گلدهی شهدی
در خوشه ظاهر می شود.حشرات این مایع شهد شده، اسپورهای
غیر جنسی محتوی آنرا به خوشه های سالم انتقال می دهند. این
ترشحات و تولید اسکلرت ها ممکن است موجب عقیم شدن گلها
گرددن.اسکلرت سالم و یا شکسته شده ممکن است در بذرها دیده
شوند چنانچه مقدار آنها از یک حدی بیشتر باشد مصرف آن بذور
و آرد آغشته به الکالوئیدهای ارگوت خطرناک می باشند و سبب
مسمومیت،عوارض گوناگون و مرگ می شوند.

مبارزه:

بوجاری بذر و کاشت بذر عاری از اسکلرت،رعایت تناوب
زراعی،سله شکنی ودفن اسکلروت ها در عمق 4سانتی متری،
حذف علف هرز کنار مزارع و جاده ها در کاهش خسارت و
کنترل بیماری موثرند.


بیماری سرطان ریشه و ساقه مو
بیماری سرطان ریشه و ساقه مو

عامل بیماری: Agrobacterium vitis
(Rhizobium vitis)
علایم بیماری:

علایم بیماری ابتدا بصورت غده های ریز و تقریبا کروی روی
ریشه، شاخه ،دمبرگ، رگبرگ ،و ساقه بخصوص در نزدیکی
طوقه درخت ظاهر می شود.غدهای کوچک به رنگ سفید ،نرم
و گوشتی هستند وسپس بزرگ می گردند.سطح خارجی غدها به
علت فساد خارجی به رنگ قهوه ای تا سیاه در می آید که ممکن
است در پاییز از خارج به داخل پوسیده شوند و در سال بعد
دوباره در همان جا ظاهر می گردند.خوشه های درختان مبتلا
اغلب تنک هستند و گاهی روی شا خه ها آلوده می خشکند.
مبارزه:

برای کنترل این بیماری رعایت موارد زیر ضروری است:
1- انتخاب قلمه سالم از موستان سالم.
2- عدم ابیاری موستان سالم با آبی که از موستان آلوده می گذرد.
3- مبارزه با حشرات ریشه خوار بالاخص لارو زنجره مو در خاک.
4- هرس شاخهای آلوده و ضد عفونی ادوات باغبانی با محلول ده در
صد هیپوکلریت سدیم یا محلول یک در هزار سوبلیمه.
5- کشت ذرت یا سایر غلات در زمینهای آلوده به مدت چند سال.

بیماری نماتود گندم
بیماری نماتود گندم

(Seed gall Nematode)

عامل بیماری:Anguina tritici

این نماتد اولین بار در سال 1743 به عنوان اولین نماتد
انگل گیاهی معرفی شد. در ایران نیز از مناطق مختلف
گزارش شده است.

علائم بیماری:

بر اثر حمله این نماتد به گندم، فاصله بین گره های ساقه گندم
کوتاه مانده و پیچیدگیهایی در طول ساقه گندم بوجود آمده
ومعمولا ساقه های آلوده کوتاه تر هستند و سطح برگ ها هم
موجداروپیجیده می شود.
بذور آلوده به صورت گالهای کوچکتر از بذر گندم در
آمده و تغییر رنگ داده و چنانچه در آب خیسانده و کمی له
شوند تعداد بیشماری لارو نماتد از گالها خارج می شود.







مبارزه:

بهترین راه مبارزه بوجاری بذر قبل از کاشت است. اجرای
تناوب زراعی دوساله هم در کاهش شدید جمعیت نماتد مفید
است.
بیماری سپتوریوز خوشه گندم
بیماری سپتوریوز خوشه گندم

( Septoria blotch)

Septoria nodorumعامل بیماری:

این بیماری ابتدا در سال 1845 میلادی در دنیا و در سال 1352
در ایران گزارش شد که روی گندم و جوخسارت میزند.

علائم بیماری:

اولین علائم این بیماری در بهار به شکل نقاط قهوه ای یا خاکستری
رنگ روی پهنک و غلاف برگ و یا محل اتصال پهنک و غلاف
ظاهر می شود.
این لکه ها به تدریج بیضوی یا عدسی شکل و به رنگ قرمز قهوه ای
به طول 1-2 سانتیمتربا بافتی زرد در طول رگبرگها در می آیند.
برگهای آلوده زودتر از برگهای سالم پیر می شوند .
در شرایط مرطوب پیکنیدیوسپورها به صورت رشته های صورتی
رنگی بیرون می زنند.




مبارزه:

سوزاندن و انهدام بقایای آلوده و اجرای شخم عمیق و برقراری
تناوب زراعی و ضدعفونی بذر در کنترل بیماری مناسب است
و نیز سمپاشی با قارچکشهای متناسب از توسعه بیماری
جلوگیری می کند
بیماری سیاهک پنهان پا کوتاه گندم
بیماری سیاهک پنهان پا کوتاه گندم
(Dwarf bunt)

عامل بیماری :Tilletia contorversa

این بیماری ابتدا در قرن نوزدهم در اروپا و سپس امریکا
مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفت.در ایران نیز در
سال 1340 گزارش شد. این بیماری در مناطق سردسیر
کوهستانی که بوته ها به مدت طولانی زیر پوشش برف
قرار دارند و زمین یخ نمی زند انتشار دارد.

علائم بیماری:

بوته های آلوده در مقایسه با سیاهک معمولی کوتاه تر
از بوته های سالم بوده و ارتفاع آنها به یک چهارم ویا
تقریبا نصف بوته های سالم است.بذر سیاهک زده که دیگر
نمی توان به آن بذراطلاق نمود؛ کوتاه تر و گرد تر از بذر
سالم است.




مبارزه:

مبارزه با این بیماری که عمدتا" از خاک منتقل می شودو
در مراحل رویشی گیاه را مورد حمله قرار می دهد مشکل
است. مهمترین راه کشت ارقام مقاوم گندم و بالاخص
ارقام جدید پاکوتاه می باشد. ضدعفونی بذر توسط
قارچکشها کمتر موثر واقع می شود.
بیماری سیاهک آشکار گندم و جو
بیماری سیاهک آشکار گندم و جو
(Loose smut)

عامل بیماری : Ustilago nuda or U. tritici


این بیماری اولین بار در سال 1326 در ایران گزارش شد و
هم اکنون ئر تمام مناطق کشور انتشار دارد ولی خسارت آن
در مقایسه با سیاهک پنهان در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

علائم بیماری:

این بیماری در فاصله میان خوشه دهی تا رسیدن محصول
نمایان می شود.ابتدا خوشه های آلوده سیاه می شوند و در میان
خوشه های سالم سبز رنگ مشخص هستند.بیشتر خوشه های
آلوده کمی زودتر از خوشه های طبیعی ظاهر می شوند.خوشه ها
تماما به توده سیاه رنگ تبدیل می شوند به همین جهت سیاهک
لخت یا آشکار گفته می شود.این توده سیاه رنگ همان تلیوسپورهای
قارچ عامل بیماری،کروی شکل با دیواره ضخیم هستند و در زیر
میکروسکوپ به رنگ قهوه ای تیره دیده می شوند،تلیوسپورها
پس از تشکیل توسط باد یا حشرات در مزرعه منتشر می شود.
و از خوشه های آلوده فقط محور اصلی باقی می ماند.




مبارزه:

چون قارچ عامل بیماری در پریکارپ وداخل جنین بذر قراردارد
ضدعفونی بذر با سموم سیستمیک مانند توپسین و ویتاواکس و یا
کربوکسین تیرام به نسبت 2در هزار توصیه می شود.
سابقا" بذور را در آب 30-26 درجه سانتیگراد به مدت6 ساعت
قرار داده و سپس به آب 54درجه منتقل می کردند و سریعا" در
آب سرد قرار داده و خشک می کردند.

No comments: